"Հայրենասիրական դաստիարակությունն ընտանիքում"

 Հաղորդումն ամբողջությամբ կարող եք դիտել հետևյալ հղումով՝
 https://www.youtube.com/watch?v=kdVMaSDmrag

«Ցանկացած կետ, որը կարող է հակասել մեր ազգային շահին, կվերանայվի»

Քաղաքական դաշտում այս օրերին քննարկվող ամենաթեժ հարցը սահմանադրական բարեփոխումներն են։ Եվ սա բնական է, երկրի գլխավոր օրենքն է, որ պետք է երաշխավորի մեր յուրաքանչյուրի իրավունքները։ Դա նշանակում է, որ գլխավոր խոսքը ժողովրդինն է, ինչը նա կասի ամենավերջում` հանրաքվեի միջոցով։ Իսկ մինչ այդ բանավեճեր, բանավեճեր... ՈՒ թեև ՀՀԿ-ն կարևորում է Վենետիկի հանձնաժողովի տված գնահատականը նոր սահմանադրությանը, այնուհանդերձ, օգոստոսին այդ հանձնաժողովի պատվիրակությունը Հայաստանում լրագրողների հետ հարց ու պատասխանի ժամանակ նշեց, որ իրենք գնահատական չեն տալիս, միայն արձանագրում են, թե որ կետերն են համապատասխանում եվրոպական չափանիշներին։ Այդ դեպքում ո՞վ է գնահատելու նոր սահմանադրությունը։ Այս և սահմանադրության վերաբերյալ այլ հարցերի շուրջ զրուցեցինք ԱԺ պատգամավոր ՌՈՒԶԱՆՆԱ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆԻ հետ։

-Ամենագլխավոր գնահատողը ժողովուրդն է։ Ինչ վերաբերում է Վենետիկի հանձնաժողովին, այն այստեղ էր մեր հրավերով և գնահատեց սահմանադրության նախագիծը իրավական տեսանկյունից, ոչ թե քաղաքական, և իր նկատառումներն արեց բացառապես այդ շրջանակներում: Իհարկե, մենք կարևորում ենք ցանկացած մասնագիտական կարծիք, սակայն վերջնական տարբերակում կներառվեն այնպիսի դրույթներ, որոնք պահպանում են մեր ազգային դիմագիծը: 
-Թեև Դուք կարևորում եք ազգային դիմագծի պահպանումը, այնուհանդերձ, ըստ որոշ պնդումների, նոր սահմանադրությունը ամբողջապես հիմնված է եվրոպական այսօրվա արժեքների վրա։ 
-Սահմանադրության նոր նախագծում կան դրույթներ, որոնք հիմնված են եվրոպական արժեքների վրա, օրինակ՝ պատշաճ վարչարարության իրավունքը, քաղաքական հետապնդման դեպքում ապաստան ստանալու իրավունքը, փոխհատուցումը սխալ դատապարտման դեպքում, ազգային փոքրամասնությունների համար տեղեր երաշխավորելը ԱԺ-ում, երեխայի իրավունքների ամրագրումը և այլն: Նշված փոփոխությունները ավելի ժողովրդավար են դարձնում մեր մայր օրենքը և ցանկացած կետ, որը կարող է հակասել մեր ազգային շահին, կվերանայվի և վերջնական տարբերակում կենթարկվի փոփոխության:
-Քաղաքական գործիչներն իրենց հարցազրույցներում նշում են, որ նոր սահմանադրությունում կան դրույթներ, որոնց առնչությամբ քննադատությունը տեղին է, սակայն չի ասվում` ինչի մասին է խոսքը։ Ըստ Ձեզ` ի՞նչն է ընդունելի, և ի՞նչն է ենթակա փոփոխության։
-Առհասարակ, եթե որևէ երևույթ քննադատվում է, պետք է նշվի, թե ինչի համար են քննադատում և կոնկրետ որ կետերի հետ համաձայն չեն: Ես ինքս մի շարք նախաձեռնություններով եմ հանդես եկել, որոնք վերաբերում են կրթության իրավունքին, հայկական սփյուռքի հետ կապերի ամրապնդմանը, քաղաքացիական նախաձեռնության կարգով ներկայացված օրենքի նախագծի հանրաքվեին և այլն: Ընդունելի է այն ամենը, ինչ նպաստելու է մեր ազգային շահին: Սահմանադրության նախագծում յուրաքանչյուր փոփոխություն իր արտահայտությունն է ունենալու հանրային հարաբերություններում, քանի որ սահմանադրությամբ սահմանվում են նոր կանոններ և սկզբունքներ, որոնց վրա պետք է ուշադրություն դարձնել:
-Մի քանի շաբաթ է` Դուք հանդիպումներ եք ունենում ՀԿ-ների, կանանց միությունների և կին քաղաքական գործիչների հետ` քննարկելով նոր սահմանադրությունը։ Ի՞նչ խնդիրներ են ՀԿ-ները ներկայացնում, սահմանադրության ո՞ր դրույթներն են ընդունում կամ մերժում։
-Ցանկացած փոփոխություն, քաղաքական, իրավական կամ հանրային հնչեղություն ունեցող հարց միշտ պարզաբանվում և քննարկվում են ՀՀԿ կանանց խորհրդի կողմից: Այս քաղաքականությունը վաղուց է որդեգրված: Մարդկանց հետաքրքրում են սահմանադրության հին ու նոր տարբերակների համեմատական վերլուծությունը և այն դրույթները, որոնք տեղ են գտել սահմանադրության նոր նախագծում: Քննարկումներն անցնում են շատ ակտիվ, ուրախալի է այն փաստը, որ բոլորն էլ հետաքրքրությամբ են մասնակցում ու ակտիվություն ցուցաբերում: Հիմնականում հարցեր են առաջանում ԱԺ ընտրությունների երկրորդ փուլի, հանրապետության նախագահի և վարչապետի լիազորությունների, կառավարման համակարգի և այն հոդվածների առնչությամբ, որոնք ենթարկվել են էական փոփոխությունների: 
-Ըստ Ձեզ` ինչո՞վ «ձեռք չէր տալիս» այսօրվա գործող սահմանադրությունը։
-Գործող սահմանադրության մեջ անհրաժեշտ է ժամանակի զարգացմանը զուգընթաց փոփոխություններ իրականացնել, որպեսզի կատարելագործվեն մի շարք դրույթներ, և երկրում է՛լ ավելի ամրապնդվի ժողովրդավարությունը: Մասնավորապես, 2015-ի սահմանադրական բարեփոխումների նպատակն է նպաստել իրավունքի գերակայության սկզբունքի լիարժեք իրացմանը, մարդու հիմնական իրավունքների և ազատությունների երաշխավորման սահմանադրական կառուցակարգերի կատարելագործմանը, իշխանությունների լիարժեք հավասարակշռման ապահովմանը, հանրային կառավարման արդյունավետության բարձրացմանը:

Զրուցեց Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԸ

http://www.irates.am/hy/1442517496

"Երեխային պատժե՞լ, թե՞ խրախուսել"

Հաղորդումն ամբողջությամբ կարող եք դիտել հետևյալ հղումով՝

https://www.youtube.com/watch?v=Ebc0-1AwhG8

Ռ. Մուրադյանի ելույթը Սահմանադրական բարեփոխումների նախագծի վերաբերյալ

Այնպիսի տպավորություն է, որ ով միայն մուրճ ունի, ամեն ինչ սկսում է միայն մեխ թվալ:Աբրահամ Մասլոուի այս խոսքերով եմ ուզում սկսել ելույթս և  բոլորի ուշադրությունը հրավիրել մի կարևոր փաստի, որ ակնհայտորեն պարզ է դառնում, որ այսօր ընդդիմության շատ ու շատ պատվարժան ներկայացուցիչներ, ովքեր ունեն հստակ օրակարգ, հստակ ապագայի տեսլական, երկրի զարգացման և կառավարման մեջ տեսնում են իրենց դերը քաղաքական ասպարեզում, ապա ժամանակին կողմնորոշվել են, միացել են, առաջարկել են, քննարկել են, քննադատել են և շարունակում են իրենց ուժեղ կոմերը ներդնել իրականում մեր երկրի ապագայի, երկրի համար այս կարևորագույն փաստաթղթի լավացնելու և յուրաքանչյուր քաղաքացու կյանքը սոցիալական, քաղաքական, իրավական առումով էլ ավելի բարելավելու համար:Բայց նաև չեմ զարմանում, որ կան ընդդիմադիր անհատներ, այլ ոչ թե ուժեր, որոնք դեռևս չկարողանալով ձևավորել իրենց սեփական օրակարգը՝ միշտ հենվում են իշխանությունների ձևավորած օրակարգի վրա, և, բնականաբար, փորձում են հանդես գալ միմիայն քննադատությամբ:Սա այն դեպքն է, երբ ժամանակն է գիտակցել մի բան, երբ իշխանությունը ուզում է լինել լավ իշխանություն, նա անպայման ուզում է ունենալ լավ ընդդիմություն, ուժեղ իշխանությունը ինքն է պայմաններ ստեղծում ուժեղ ընդդիմության առկայության համար. սա է այսօրվա քննարկվող փաստաթղթղի հիմնական հենքը: Եվ այն բոլոր դրույթները, հոդվածները, որոնք այսօր ամրագրված են ուժեղացնել ընդդիմությունը, մենք չենք կարող անտեսել, և դա ակնհայտ է:Եթե այսօր մենք ուզում ենք ընդդիմության դերակատարումը մեծացնել Ազգային ժողովում, եթե այսօր ուզում ենք  3/5-ով ընդունել կարևորագույն որոշումները, որոնք վերաբերում են կարևոր պաշտոններին, որոնք են, օրինակ՝  Կենտրանական բանկի նախագահին, ՀՀ գլխավոր դատախազին, կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահին և այլն, պարզապես մեր տրամաբանության մեջ չի տեղավորվում, թե ինչին ենք դեմ:Եթե այսօր ուզում ենք, որ խորհրդարանի փոխնախագահներից մեկը լինի ընդդիմության ներկայացուցիչ, չեմ հասկանում՝ սրա մեջ ինչն է վատը:Եթե այսօր  ուզում ենք զարգացնել քաղաքացիական հասարակությունը, մի բան և դրա համար հստակ պայմաններ ենք ստեղծում Սահմանադրության մեջ, որպեսզի մարդիկ ոչ թե ընտրությունից ընտրություն մասնակցեն պետության կառավարմանը, այլ 50 հազար ստորագրությամբ կարողանան նախաձեռնություններով հանդես գալ և գործուն փոխադարձ կապի մեջ լինել  Ազգային ժողովի հետ, ինչը կբարելավի յուրաքանչյուր քաղաքացու կյանքը, որովհետև յուրաքանչյուր քաղաքացի ինքը կլինի սթափ, կլինի արթուն, ոչ թե կենթարկվի այս կամ այն օտարամոլ հոսանքներին, կամ զգայական հենքի վրա առաջացած կոչերին, այլ կոնկրետ կառուցողական ձևով ամեն քաղաքացի իր ուժեղ կողմերը կներդնի լավագույն նախաձեռնություններով հանդես գալուն և այդ նախաձեռնությունը մինչև վերջ հասցնելուն:Մենք մի կողմից խոսում ենք, որ շատ ենք կարևորում երեխայի իրավունքները, շատ ենք կարևորում ընտանիքի դերը, մարդկանց սոցիալական վիճակը, մյուս կողմից էլ փորձում ենք դեմ արտահայտվել այս փաստաթղթին:Շատ լավ նշեց մեր ընդդիմադիր գործընկերներից մեկը, որ իրենց կուսակցության քաղաքական ծրագրի շատ դրույթներ տեղ են գտել այս փաստաթղթում:Սա արդյո՞ք գնահատական չէ այս փաստաթղթին, որ այստեղ լայն իմաստով ներառված են բոլոր կուսակցությունների քաղաքական ծրագրերի դրույթները, և ես կիսում եմ իմ մյուս գործընկերոջ կարծիքը, որ եթե պիտի քվեարկենք այս փաստաթղթի համար, ապա քվեարկենք խղճի մտոք, քվեարկենք ոչ թե մեր քաղաքական ուժի տեսանկյունից, այլ Հայաստանի ապագայի և Հայաստանի զարգացման տեսանկյունից, և այս մոտեցումն է դրված այս փաստաթղթի հենքում:Ես կարծում եմ, որ հարցեր եղան, որոնք վերաբերում էին, թե բարոյականությունն ինչպես է սահմանվում, այլ արժեքները, այլ  սկզբունքերը: Պետք է հիշեցնեմ ևս մեկ անգամ, որ կան բաներ, որոնք Սահմանադրության մեջ չեն սահմանվում, այլ սահմանվում են օրենքով, հետևաբար, եթե մենք ավելի ուժեղ նորմեր ներառենք այս փաստաթղթի մեջ, ապա դա մեզ ավելի լայն հնարավորություն կտա էլ ավելի ուժեղացնելու այդ նորմերը կարգավորող օրենքները: Իրականում, սա այն փաստաթուղթն է, որտեղ զգայական ելույթները կամ ժողովրդի մի փոքր զանգվածին շեղելու փորձերը այլևս դատապարտված են անհաջողության, որովհետև ժողովուրդը իմաստուն է, ժողովուրդը տեսնում է, դատում է մարդկանց իրենց արարքներով, իրենց անցած ճանապարհով:

Այստեղ խոսվեց խաղի մասին, ես ուզում եմ հիշեցնել շախմատի մասին:Շախմատի էությունն է հաղթել բանականությամբ, ոչ թե զգացմունքներով: Այն մարդը, ով առաջադրում է այս նախագիծը, և այն մարդիկ, ովքեր մտահոգված են այս նախագծի լավը լինելով, ապա նրանք ապագա Հայաստանի և մեր վաղվա օրվա այն հաղթողներն են, որոնք, ըստ Նժդեհի, երբեք չպետք է կասկածեն իրենց հաղթանակների վրա, որպեսզի մեր ժողովրդի վաղը չդնեն կասկածի տակ:

Հարց Սահմանադրության նոր նախագծի վերաբերյալ

Ռ.ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ

-Պրն Պողոսյան, մի քանի հարց ունեմ: Առաջինը ուղղված է Սահմանադրության մեջ ամրագրված կայուն զարգացման սկզբունքին, որը կայուն զարգացման սկզբունքին, որը շրջակա միջավայրի պահպանության հոդվածում է, հոդված 11-ում: Արդյոք նպատակահարմա՞ր է սկզբունքը նշել որեւէ հոդվածում, որպեսզի էլ ավելի ընդգծենք կարեւորությունը, այսինքն` Սահմանադրության ձեւակերպման տեսանկյունից, որովհետեւ այլ հոդվածներում, որոնք պակաս կարեւորություն չունեն, սկզբունքային մոտեցումները նշված չեն:

2-րդ հարցը վերաբերում է 55-րդ հոդվածին: Իհարկե, շատ ուրախալի է, որ երեխայի ծննդյան կամ որդեգրման հետ կապված, արդեն 2 աշխատող ծնողներին տրվում է արձակուրդ ունենալու իրավունք: Բայց, այստեղ չի նշվում վճարովի՞, թե՞ անվճար արձակուրդ, թե՞ դա հետագայում օրենքով կկարգավորվի:

3-րդը` կառավարության գործառույթների մեջ, Սահմանադրության մեջ տեսանք, որ կառավարությունը կարող է հանդես գալ օրենսդրական նախաձեռնություններով, բայց այդ նախաձեռնությունները հետ կանչելու հետ կապված ինչ-որ դրույթ, ես չտեսա: Դա կա՞ ամրագրված, եւ եթե կա, ապա` որտե՞ղ:

Վ.ՊՈՂՈՍՅԱՆ

-Շնորհակալություն, տիկին Մուրադյան: Կայուն զարգացման սկզբունքը կարեւորագույն սկզբունք է, եւ վերջին տարիներին, իսկապես, մեծ նշանակություն ունի, հատկապես ՄԱԿ-ի կողմից, ՄԱԿ-ի շրջանակներում է այդ սկզբունքը մշակվել եւ իր հետագա զարգացումը գտել: Մենք Սահմանադրական հանձնաժողովում առաջին հերթին կայուն զարգացման սկզբունքը ներառել ենք շրջակա միջավայրի պաշտպանության առումով, որովհետեւ դա ուղղակի պատճառահետեւանքային կապի մեջ է, շատ առողջ շրջակա միջավայր ունենալու հետ, եւ կարծում ենք, որ համապատասխան ձեւակերպումը սահմանադրական կարգի հիմունքներում արդարացված է:

Իհարկե, կարելի էր նաեւ հետեւել այլ սահմանադրությունների տրամաբանությանը, շարադրանքին, եւ կայուն զարգացման սկզբունքը, որպես ինքնուրույն սկզբունք ամրագրել: Բայց կայուն զարգացման սկզբունքի մյուս բաղադրատարրերը` տնտեսական, սոցիալական բաղադրատարրերը, արդեն իսկ բացված են մեր Սահմանադրության փոփոխությունների նախագծում, նաեւ գործող Սահմանադրությունում, եւ քանի որ առաջնահերթ նշանակություն կայուն զարգացման սկզբունքը ունի շրջակա միջավայրի պահպանման հետ կապված, մենք առաջարկել ենք հենց այն ձեւակերպումը, որը նախագծում ամրագրված է:

Ինչ վերաբերում է 55-րդ հոդվածին, ապա, բնականաբար, վճարովի-անվճար արձակուրդների հետ կապված խնդիրը պետք է օրենսդրի հայեցողությանը թողնել: Կառավարության օրենսդրական նախաձեռնությունների հետ կապված, գործող Սահմանադրության 75-րդ հոդվածը 2-րդ մասում ամրագրում է, որ կառավարությունը կարող է սահմանել իր կողմից ներկայացված օրինագծերի քննարկման հաջորդականությունը եւ պահանջել, որպեսզի դրանք քվեարկության դրվեն միայն իր համար ընդունելու ուղղումներով:

Մենք այս հարցը բավականին երկար ենք քննարկել ինչպես Սահմանադրական հանձնաժողովում, այնպես էլ ի թիվս այլոց` ՀՀԿ խմբակցության հետ, եւ կարծում ենք, որ պառլամենտական համակարգին անցնելու պայմաններում նպատակահարմար չէ գործող Սահմանադրության 75-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահպանումը: Դա կիսանախագահական համակարգերին շատ բնորոշ է, որտեղ նաեւ ինստիտուցիոնալ հակասություններ, մի կողմից կառավարության, մյուս կողմից` պառլամենտի, կարող են շատ մեծ լինել:

Պառլամենտական համակարգում, ես կարծում եմ, որ ամենահարիր լուծումը կկայանա նրանում, որպեսզի կառավարությանը հնարավորություն տրվի ցանկացած ժամանակ, երբ որ կառավարությունը տեսնում է, որ իր կողմից ներկայացված նախագիծը պատգամավորների առաջարկների հիման վրա այնպես է ձեւափոխվում, որ այլեւս չի համապատասխանում կառավարության կողմից ներկայացված օրինագծով հետապնդվող նպատակներին, ապա այդ պարագայում, իմ կարծիքով նպատակահարմար կլինի, որպեսզի կառավարությանը հնարավորություն տրվի հետ կանչել այդ օրինագիծը: Կարծում եմ, որ այդ առաջարկությունը, եթե ներկայացվի պաշտոնապես, Սահմանադրական փոփոխությունների նախագծի վերաբերյալ, ամենայն լրջությամբ կուսումնասիրվի Սահմանադրական հանձնաժողովի կողմից:

Իմ անձնական կարծիքով, դա կլինի շատ բնական, եւ մի կողմից կապահովի կառավարության օրինագծերի այնպիսի քննարկումը, որը հնարավորություն կտա կառավարությանը իրագործել կառավարության ծրագրով նախատեսված իր խնդիրները, եւ մյուս կողմից նաեւ պառլամենտին հնարավորություն կտա ավելի հավասարակշռված մոտեցում ցուցաբերելու այդ նախագծերի նկատմամբ: Այսքանը:

17.09.2015թ.

ԱԺ պատգամավոր Ռ.Մուրադյանի սեպտեմբերի 15-ի ելույթը հայտարարությունների ժամին

Անշուշտ, սահմանադրական բարեփոխումների անհրաժեշտության և հրատապության հետ կապված դիրքորոշումները կարող են տարբեր լինել, քանի որ դրանց անհրաժեշտությունը հիմնավորելիս կարող են գերակշռել տարբեր մոտեցումներ: Սակայն ակնհայտ է, որ առաջարկվող նախագծով ուժեղացվում են սահմանադրական երաշխիքները, որոնք անհրաժեշտ են մարդու հիմնարար իրավունքների և ազատությունների համար: Նախագծում ուժեղացվում է հայանպաստ քաղաքականությունը՝ ըստ որի սահմանվում է, որ յուրաքանչյուր հայազգի ներկայացուցիչ քաղաքացիություն ստանալու ուղղակի իրավունք ունի նախկին պարզեցված կարգի փոխարեն:

Ձգտու՞մ ենք ավելի շատ գաղափարների մրցակցության… Սահմանադրության բարեփոխումների նախագիծը հենց ապահովում է առողջ մրցակցություն քաղաքական թիմերի միջև: Այս դեպքում պայքարը գնալու է ոչ թե անձերի, այլ՝ գաղափարների ու թիմերի միջև: Յուրաքանչյուր անդամի ընտրությունը և գործելաոճը բխելու է տվյալ քաղաքական թիմի հաղթանակի ապահովման նպատակից:

 ՈՒզու՞մ ենք կառավարման ճկուն համակարգ՝ կառավարման խորհրդարանական համակարգը հնարավորություն է ընձեռելու, որպեսզի անհրաժեշտության պարագայում կառավարությունը փոփոխվի և ավելի համահունչ լինի ժողովրդի կամքին:

Նախագիծը նաև լայն հնարավորություն է ընձեռում ընդդիմությանը՝ միավորվելու և նպատակներն ու ծրագրերն իրականացնելու:

ՈՒզու՞մ ենք, որ ժողովուրդն ավելի ակտիվ մասնակցություն ունենա երկրի կառավարման գործում, սա հստակ ճանապարհ է ուղենշում՝ ժողովուրդը պետության կառավարմանը մասնակից կլինի ոչ թե ընտրությունից ընտրություն, այլ անընդհատ, ցանկացած պահի՝ 50 հազար ստորագրություններով քաղաքացիական նախաձեռնության կարգով օրինագծեր ներկայացնելով ԱԺ: Մի՞թե դա քաղաքացիական հասարակությունը զարգացնելու ավելի հզոր ազդակ չի լինելու, Ազգային ժողովը մշտապես զգալու է ճնշման խմբերի շնչառությունը:

Ինչ խոսք՝ քննադատել կարելի է յուրաքանչյուր բարեփոխում, նայած թե ով ինչ նպատակ է հետապնդում: Սահմանադրության նախագիծը պետք է դիտարկենք ոչ թե անձնական նեղ կուսակցական, այլ համազգային շահերի տեսանկյունից: Սա յուրաքանչյուր քաղաքացու լավ ապրելու հնարավորության, յուրաքանչյուր քաղաքացու ուժեղ կողմերի իրացման, լավ գաղափարների իրագործման լայն հնարավորություն է, զարգացած երկիր ունենալու երաշխիք:

 Երբ չունեինք այդ հնարավորությունները,  բողոքում էինք, երբ տրված է այդ ամենը ունենալու հնարավորությունը, հրաժարվում եք:

 Ի՞նչ ենք ուզում, դուք էլ չգիտեք:Իսկ նրանք, ովքեր վաղուց գիտեն, մասնակցում են, առաջարկում են, բարելավում են:Ի գործ……

         

http://www.slaq.am/arm/news/1048776/

http://www.iravunk.com/index.php?option=com_content&view=article&id=29876%3A2015-09-15-16-36-12&catid=41%3Alurer&Itemid=57

http://www.aravot.am/2015/09/15/609114/

"Երբ գալիս է սեպտեմբերը"

 Հաղորդումն ամբողջությամբ կարող եք դիտել հետևյալ հղումով՝

 https://www.youtube.com/watch?v=it5jWZ4nAE8

Սեմինար-քննարկում սահմանադրական բարեփոխումների վերաբերյալ