Sunday, December 23, 2012

<Դպրոց-կենտրոնների միություն> իրավաբանական անձանց միության արտագնա սեմինար ք.Ծաղկաձորում










Դեկտեմբերի 20-23-ը ք.Ծաղկաձորի Ստեղծագործական տանը /Գրողների տուն/ տեղի ունեցավ <Դպրոց-կենտրոնների միություն> իրավաբանական անձանց միության կողմից կազմակերպված եռօրյա սեմինարը:Սեմինարի բացման արարողությանը մասնակցել են ՀՀ կրթության և գիտության նախարար Արմեն Աշոտյանը, ԱԺ պատգամավոր Ռուզաննա Մուրադյանը, ծրագրում ընդգրկված 30 դպրոց-կենտրոնների տնօրեններ ՀՀ բոլոր մարզերից և կրթության ոլորտի այլ ներկայացուցիչներ:Ողջունելով սեմինարի մասնակիցներին՝ նախարար Արմեն Աշոտյանը նշել է, որ կրթության բնագավառում իրականացվող բարեփոխումների համատեքստում առավել կարևորվում է քաղաքացիական կառույցների և մասնագիտական հանրույթի մասնակցությունը ինչպես քաղաքականության մշակման, այնպես էլ իրականացման գործընթացում: Անդրադառնալով դպրոց-կենտրոններին՝ նախարարը նշել է, որ դրանք փորձարարարական դաշտ են հանդիսանում ՀՀ ԿԳ նախարարության կողմից առաջարկված ծրագրերի, դասագրքերի փորձարկման, ինչպես նաև նորարարական նախաձեռնությունների իրականացման համար: ՀՀ ԱԺ պատգամավոր, «Դպրոց-կենտրոնների միություն» իրավաբանական անձանց միության նախագահ Ռուզաննա Մուրադյանը ներկայացրել է այս ընթացքում միության կատարած աշխատանքները: Եռօրյա սեմինարի ընթացքում մասնակիցները քննարկել են «Դպրոց-կենտրոնների միություն» իրավաբանական անձանց միության փորձագետների մշակած «Դպրոցի զարգացման ծրագրի մեթոդական ուղեցույց-ձեռնարկում» ընդգրկված թեմաներն ու մեթոդաբանությունը: Ուղեցույցի լրամշակված և վերջնական տարբերակը կփորձարկվի ՀՀ դպրոցներում:

Friday, December 21, 2012

ՀՀԿ պատգամավոր Ռուզաննա Մուրադյանի գնահատականը՝ դիվանագիտական նկատառումներով


- Դուք է՞լ բոլոր ՀՀԿ-ականների նման կարծում եք, որ Սերժ Սարգսյանն այլընտրանք չունի:
- Ես կարծում եմ՝ ժողովուրդն իմաստուն է եւ կարողանում է ճիշտ որոշումներ կայացնել: Մեր ժողովուրդն իմաստուն է, տեսնում է հիմքը եւ արդեն պատկերացնում է, թե ինչ վերնաշենք է կառուցվելու դրա վրա: Ոչ մեկը չի ցանկանա իր երեխայի, ընտանիքի, երկրի ապագան փորձության ենթարկել՝ առաջընթացն արդեն տեսնելով: Բոլորն էլ ցանկանում են գնալ կայուն զարգացման ճանապարհով: Հանրությունը կկայացնի իր ճիշտ որոշումը. այդ մասին փաստում են 2012 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքները, որոնց որակը վկայում է, որ ՀՀԿ-ն կարողացավ նպատակ դնել, քաղաքական կամք ցուցաբերեց եւ իսկապես լավ ընտրություններ կազմակերպեց: Այս ընտրությունները եւս բացառություն չեն լինելու, այս անգամ եւս մենք ունենալու ենք թափանցիկ եւ ժողովրդավարական ընտրություններ:
Մենք մինչեւ այսօր փորձում ենք լուծել կուտակված եւ անցյալից ժառանգություն ստացած խնդիրները: Դրան զուգահեռ՝ պետք է երկիրն առաջ տանել, դիմակայել համաշխարհային ճգնաժամերը, ինչու ոչ՝ նաեւ ներքին մարտահրավերները: Այս ամենը լավագույնս կարողանում է անել մեր երկրի նախագահը: Ժողովուրդն էլ դա տեսնում է:
- Չե՞ք կարծում, որ նախագահական ընտրությունների վրա ստվեր կգցի այն հանգամանքը, որ խորհրդարանական երկրորդ կուսակցությունը՝ ԲՀԿ-ն, հրաժարվեց ընտրապայքարին որեւէ կերպ մասնակցությունից, մանավանդ, որ խոսակցություններ կան, որ դա ճնշումների տակ է եղել:
- Չեմ կարծում, որ այդքան ձայն ունեցող կուսակցությունը ինչ-որ ճնշումների կենթարկվեր: Այդ դեպքում, ուրեմն, պետք է խաբված լինեն բոլոր այն մարդիկ, ովքեր վստահել եւ ձայն են տվել ԲՀԿ-ին: Յուրաքանչյուր քաղաքական ուժ իր սեփական քաղաքական կամքով է որոշում, թե ինքը որտեղ պետք է լինի: Կարծում եմ՝ այդ կուսակցությունը վերլուծեց, գնահատեց իրավիճակը եւ ընդունեց իր որոշումը: Իհարկե, Սահմանադրությամբ ամրագրված է, թե ով կարող է լինել նախագահի թեկնածու, բայց կան շատ ու շատ այլ չափորոշիչներ, որոնք որեւէ տեղ ամրագրված չեն, որոնք քաղաքացիներն իրենք պետք է սահմանեն իբրեւ նշաձող: Մեր ժողովրդի քաղաքացիական գիտակցության մակարդակն այնքան բարձր է, որ նա հստակ պատկերացնում է, թե ով պետք է լինի իր երկրի առաջնորդը, գերագույն գլխավոր հրամանատարը, ով երկիրը կտանի զարգացման ճանապարհով՝ հեռու պահելով բոլոր տեսակի մարտահրավերներից: Գնահատականի եւ գովասանքի է արժանի, որ մարդիկ եւ քաղաքական ուժերը տեսան, որ կա ժողովրդին առաջ տանելու ցանկությամբ ավելի ուժեղ առաջնորդ: Եվ այդ առաջնորդը Սերժ Սարգսյանն է:
- Նախագահ Սարգսյանի հրապարակած նախընտրական ծրագրում կրթության ոլորտին արված շեշտադրումները համահո՞ւնչ էին Ձեր պատկերացումներին, թե՞ կան թերացումներ, բացթողումներ, որոնց կցանկանայիք, որ նախագահն առավել ուշադրություն դարձներ կամ ընդգրկեր իր ծրագրում:
- Նախ ասեմ, որ առավել տպավորված եմ նախագահի՝ ավելի ապահով Հայաստան կառուցելու մասին հնչեցրած կարգախոսով: «Ապահով Հայաստան» կարգախոսի հիմքում մենք տեսնում ենք ապահով ընտանիքը: Պետության հիմքը ընտանիքն է, իսկ յուրաքանչյուր մարդ ուզում է ապրել ավելի ապահով, բարեկեցիկ, անվտանգ, սոցիալապես կայուն ընտանիքում, հետեւաբար՝ ավելի ապահով երկրում, որն էլ ամրագրված է նախագահի նախընտրական ծրագրում: Իսկ ապահովության հասնելու ճանապարհին մարդու կյանքում շատ կարեւոր է նաեւ կրթությունը: Այսօր մարդուն կրթելով, ժամանակակից մարտահրավերների դեմ պայքարելու համապատասխան գիտելիքներով զինելով՝ կկարողանանք ստեղծել նաեւ տվյալ երկրի ներսում, տվյալ ընտանիքի ապահովությունն ու բարեկեցությունը: Նախագահի ծրագրում շատ եմ կարեւորում այն, որ հենց առաջին դասարանից մեծ ուշադրություն է դարձվում աշակերտներին տեխնոլոգիապես զինելու ծրագրերին: Յուրաքանչյուր առաջին դասարանցի կստանա անվճար համակարգիչ: Սա կարեւոր է. ուզենք, թե ոչ, աշխարհը փոխվում է, եւ տեղեկատվական տեխնոլոգիաներն իրենց լուրջ ազդեցությունն են ունենում այդ փոփոխությունների վրա, այդ թվում նաեւ՝ կրթության: Ժամանակակից գիտելիքներին չտիրապետելը ամենամեծ սպառնալիքներից մեկն է, որը նաեւ նախագահի ուշադրության կենտրոնում է: Ի դեպ, սոցիալական խնդիր է լուծելու նաեւ պետության կողմից երաշխավորված նվազագույն 9-ամյա կրթությունից անցումը երաշխավորված 12-ամյա կրթությանը, նաեւ բուհական համակարգում անվճար կրթության ապահովումը սոցիալապես անապահով խավերի համար: Բուհերում ուսման վարձի վերին շեմ պետք է սահմանվի, եւ դա պետք է լինի պետության կառավարման տիրույթում:
- Նախագահի նախորդ ծրագրում էլ կրթական ոլորտի բարելավման մասին գեղեցիկ խոստումներ կային, բայց այսօր ունենք մի իրականություն, երբ համալսարանի պատմության դասագրքերում խեղաթյուրվում են ընդամենը հնգամյա վաղեմության իրադարձությունները: Իսկ նախորդ գեղեցիկ դրույթներից ոչ մեկի շոշափելի արդյունքը չկա: Ի՞նչն էր խանգարում նախագահին եւ ՀՀԿ-ին կյանքի կոչել սեփական ծրագիրը եւ այսօր առավել բաց ճակատով կանգնել ընտրողի առջեւ:
- Նախագահի թե նախորդ տարիների եւ թե նոր նախընտրական ծրագրերում ամրագրված է, որ միայն կայուն արժույթը ժամանակակից աշխարհում լինելու է գիտելիքը, հետեւաբար հարստանալու հուսալի ճանապարհը լավ կրթություն ստանալն է: Շոշափելի արդյունք, իհարկե, կա կրթության ոլորտում, դրա վկայությունն են կրթական բարեփոխումները, որոնք այսօր իրականանում են Հայաստանի Հանրապետությունում, ստեղծվում են լավ կրթություն ստանալու պայմաններ եւ միջավայր, որոնք օր օրի բարելավվում են: Դրանց են ուղղված դպրոցաշինության ծրագրերը, դպրոցների ջեռուցման ապահովումը, դպրոցներում նյութատեխնիկական բազայի հարստացմանն ուղղված ծրագրերը՝ ֆիզիկայի, քիմիայի, կենսաբանության լաբորատորիաների վերազինումը, համակարգչային տեխնիկայի եւ ինտերնետ կապի տրամադրումն ու ընդլայնումը, ուսուցիչների ատեստավորման գործընթացը եւ դրանց նախորդող վերապատրաստումները, դպրոցների տնօրենների վերապատրաստումը եւ այլն:
Դասագրքերը, առավել եւս պատմության, պետք է հիմնված լինեն շատ հստակ փաստերի վրա, որոնք չեն շեղի պատմությունը, կնպաստեն պատմության ճիշտ ընթացքի մատուցմանը երիտասարդներին եւ ճիշտ վերլուծություն սովորեցնելուն: Չպիտի աղավաղվի ոչ մի փաստ:
Իսկ ինչո՞ւ չեք նկատում նախագահի նախորդ հինգ տարիների մատնանշած ծրագրերի կատարված դրույթները: Կարեւոր օրինակներից մեկն էր սոցիալական փաթեթների ներդրման ծրագիրը: Մանկավարժներից շատերն ունեին առողջական խնդիրներ, որոնք պարզապես չէին հետեւում իրենց առողջությանը՝ տարբեր պատճառներով: Սոցիալական փաթեթի շնորհիվ մանկավարժին պարտադրվեց, որպեսզի զբաղվի իր առողջության խնդիրներով, գոնե հետազոտվի, առաջին բուժօգնությունը ստանա: Մարդիկ վիրահատություններ կատարեցին, որոնք մինչ այդ գումար չլինելու պատճառով հետաձգել էին: Մի՞թե սա սոցիալական առաջընթաց չէ: Էլ չեմ ասում, որ արձակուրդների շրջանում եւս հանգիստը, որպես կյանքի որակ, շատ մանկավարժների կյանքից ջնջված էր, բայց մարդկանց կյանքն արդեն փոխվեց, եւ նրանք իրենց կարող են թույլ տալ օգտվել նաեւ այդ արտոնությունից: Կարծում եմ՝ մենք կայուն, դանդաղ, բայց մտածված եւ հստակ քայլերով գնում ենք առաջ: ՀՀԿ-ն չի ընտրել շտապողականությունը եւ հեղափոխական ճանապարհը, այլ ընտրել է քայլ առ քայլ, բայց արդյունավետ ճանապարհով առաջ գնալու ռազմավարությունը, յուրաքանչյուր փուլի արդյունքները ճիշտ վերլուծելու եւ հետեւություններ անելու ճանապարհը:
Զրույցը վարեց ՆԵԼԼԻ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ
Աղբյուրը` http://www.aravot.am/2012/12/21/143152/   
«Առավոտ» օրաթերթ

Saturday, December 15, 2012

ՀՀԿ 14-րդ համագումար


ՀՀԿ կանանց խորհուրդը սատարում է Սերժ Սարգսյանի թեկնածությունը:ՀՀԿ կանանց խորհրդի նախագահ Հերմինե Նաղդալյանը իր ելույթում նշեց.<<ՀՀԿ-ն Հայաստանի քաղաքացիներին երկրի նախագահի պաշտոնում ընտրվելու համար թեկնածու է առաջադրում պատերազմի ու խաղաղության փորձություններով անցած մարդու, ով մեկ անգամ արդեն առիթ ունեցել է ապացուցելու ժողովրդի ընտրության ճիշտ ու արդարացի լինելը, ով պատրաստ է պատասխանատվություն ստանձնել` առաջիկա հինգ տարիներին շարունակել սկսած բարեփոխումները, խորացնելու և անշրջելի դարձնելու հաջողությունները, վերացնելու թերություններն ու սխալները, որոնք կան ու որոնց գոյությունը ոչ ոք չի ժխտում, որովհետև ՀՀԿ-ն միշտ էլ բաց աչքերով է նայել իրականությանը և երբեք չի հերքել ու չի խուսափել դժվարություններից>>: Այնուհետև, անդրադառնալով ներքաղաքական իրավիճակին, Հ. Նաղդալյանը նշեց. «Նախընտրական նախորդ ժամանակահատվածի համեմատությամբ, քաղաքական դաշտն այսօր գործում է բնականոն և օրինաչափ: Բազմակուսակցական համակարգը մեր երկրում օր օրի կայանում է ու ամրապնդվում: Կուսակցությունների օրակարգում քննարկվող հարցերի բովանդակությունը դա է հաստատում: Քաղաքական ուժերը դարձել են ավելի պատասխանատու իրենց որոշումներում: Փոխադարձ հարգանքի, հանդուրժողականության, ըմբռնումի մթնոլորտի հաստատումը հասարակության բոլոր խավերում ՀՀԿ-ն համարում է իր կարևորագույն ձեռքբերումներից մեկը»:

Tuesday, December 11, 2012

Խորհրդարանական լսումներ՝ նվիրված Հայաստանում հաշմանդամություն ունեցող երեխաների պաշտպանության խնդիրներին


ՀՀ ԱԺ առողջապահության, մայրության եւ մանկության հարցերի եւ գիտության, կրթության, մշակույթի, երիտասարդության եւ սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողովների նախաձեռնությամբ դեկտեմբրի 11-ին անցկացվեցին խորհրդարանական լսումներ՝ «Հաշմանդամություն ունեցող երեխաների պաշտպանությունը Հայաստանում» թեմայով:
ՀՀ ԱԺ առողջապահության, մայրության եւ մանկության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արա Բաբլոյանը լսումների առաջին նիստի բացման խոսքում շեշտեց հաշմանդամություն ունեցող երեխաներին եւ նրանց ընտանիքներին մատուցվող ծառայությունների ոլորտում տեղ գտնող թերացումները, ակնկալվող բարեփոխումները: Նա կարեւորեց հատկապես խնդիրների վաղ հայտնաբերումն ու միջամտությունը, հաշմանդամություն ունեցող երեխաների ծնողների հետ կրթական ծրագրերի արդյունավետ կազմակերպումը, հոգեբանասոցիալան աջակցությունը: Հայաստանում կան 8.000 պաշտոնապես գրանցված հաշմանդամություն ունեցող երեխաներ, որոնք, պաշտոնական վիճակագրության համաձայն, կազմում են ողջ մանկական բնակչության 1 տոկոսը: ՀՀ ԱԺ առողջապահության, մայրության եւ մանկության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի խոսքով՝ պետական եւ հասարակական օղակները համատեղ ջանքերով պետք է կարողանան բարելավել հատուկ կարիքներ ունեցող երեխաների կենսապայմանները, նրանց մատուցվող ծառայությունները:
ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարար Արմեն Աշոտյանն իր ելույթում նշեց, որ Հայաստանը զգալի առաջընթաց է գրանցել հաշմանդամություն ունեցող երեխաների կրթության ոլորտում: Նրա խոսքով՝ նմանատիպ լսումները, քննարկումները հաճախակի են դառնում եւ դրանցից հետո ակնհայտ են նաեւ գործնական քայլերը: ԿԳ նախարարի դիտարկմամբ՝ հաշմանդամություն ունեցող երեխաների խնդիրներն այսօր պետական ատյանների եւ հասարակական կազմակերպությունների համար օրակարգային հարց են: Արմեն Աշոտյանը համոզմունք հայտնեց, որ ոլորտում օրենսդրական փոփոխությունների արդյունավետության հանդեպ կասկածամտությունն արդարացված չէ. դրանք պարզապես փոփոխություններ չեն, այլ գործողությունների հավակնոտ ծրագրեր: Ինչպես նշեց նախարարը, Հայաստանի փորձը ներառական կրթության անցնելու ոլորտում մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել ԱՊՀ երկրներում եւ օրինակ է ծառայում:
ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահի կարգադրությամբ՝ խորհրդարանում ստեղծվել է «Հայաստանում երեխայի իրավունքների պաշտպանության աշխատանքային խումբ», որի անդամներ, ԱԺ պատգամավորներ Հեղինե Բիշարյանը, Լյուդմիլա Սարգսյանը, Կարինե Պողոսյանն իրենց ելույթներում կարեւորեցին երեխայի հաշմանդամության բացահայտման եւ նրա առանձնահատուկ պայմանների կարիքի գնահատման ընթացակարգերի բարելավումը, հաշմանդամություն ունեցող երեխաների իրավունքների պաշտպանության ուղղությամբ իրականացվող աշխատանքների հետեւողականությունը:
Հաշմանդամություն ունեցող երեխաների խնդիրների վերհանման ու լուծման ուղղությամբ հասարակական կազմակերպությունների կուտակած փորձը ներկայացրեց Հաշմանդամություն ունեցող անձանց շահերի պաշտպանության ՀԿ-ների միավորման ներկայացուցիչ Արման Մուշեղյանը: Նրա խոսքով՝ երկար տարիներ շարունակ հասարակության մեջ հաշմադամություն ունեցող երեխաների համար ստեղծվող խոչընդոտները բնական են համարվել, նրանք հայտնվել են մարգինալ վիճակում: Այսօր Հայաստանում խնդրի հաղթահարման հարցում զգալի առաջընթաց է գրանցվում, սակայն դեռեւս բազմաթիվ չլուծված հարցեր կան, հատկապես մարզերում, որտեղ նման երեխաները հայտնվում են մեկուսացված վիճակում:
Խորհրդարանական լսումներին, ՀՀ ԱԺ կրթության, մշակույթի, երիտասարդության եւ սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողովի՝ նոյեմբերին Շուշիում տեղի ունեցած արտագնա նիստի ժամանակ ձեռք բերված պայմանավորվածության համաձայն, մասնակցում էին պատգամավորներ նաեւ Արցախից, մասնավորապես՝ ԼՂՀ ԱԺ կրթության, մշակույթի, երիտասարդության եւ սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արմեն Սարգսյանը, արտադրության եւ արտադրական ենթակառուցվածքների հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ Կամո Բարսեղյանը, սոցիալական եւ առողջապահության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ Արամ Գրիգորյանը:
ԼՂՀ ԱԺ կրթության, մշակույթի, երիտասարդության եւ սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արմեն Սարգսյանի խոսքով՝ Արցախում հասարակությունը շատ զգայուն է հաշմանդամություն ունեցող երեխաների խնդիրների նկատմամբ, մանավանդ այն պատճառով, որ նրանց մի մասը հաշմանդամություն է ձեռք բերել պատերազմի հետեւանքով: Նա շեշտեց այն հանգամանքը, որ Արցախում նման խնդիրներ ունեցող բոլոր երեխաներն ապրում են ընտանիքներում: Արմեն Սարգսյանը նաեւ տեղեկացրեց, որ Հայաստանում այս ոլորտում իրականացվող օրենսդրական բարեփոխումների փորձը կներդրվի նաեւ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունում:
ՀՀ ԱԺ կրթության, մշակույթի, երիտասարդության եւ սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արտակ Դավթյանը, բացելով լսումների երկրորդ նիստը, շեշտեց, որ քննարկված բոլոր ուղղություններով բարեփոխումներն իրատեսական են, եւ պետք է գործնական քայլեր ձեռնարկել հաշմանդամություն ունեցող երեխայի բնականոն կյանքի համար անհրաժեշտ բարենպաստ ու մատչելի միջավայրի ստեղծման ուղղությամբ:
Երեւանում այս ոլորտում իրականացվող աշխատաքները ներկայացրեց փոխքաղաքապետ Կամո Արեյանը: Նա նկատեց, որ չնայած անելիքները բազմաթիվ են, բայց վերջին տարիներին բավական շատ աշխատանքներ են իրականացվել քաղաքային միջավայրը հատուկ կարիքներ ունեցող անձանց պահանջներին հարմարեցնելու համար: Երեւանի փոխքաղաքապետի հավաստիացմամբ՝ լուրջ փոփոխությունների ծրագրեր կան հասարակական վայրերը թեքահարթակներով ապահովման, քաղաքային տրանսպորտը հաշմանդամություն ունեցող անձանց կարիքներին համապատասխանեցման եւ մի շարք այլ բարեփոխումների ուղղությամբ:



Հարցուպատասխանների, ելույթների ժամանակ խորհրդարանական լսումների մասնակիցները շարունակաբար համագործակցելու պատրաստակամություն հայտնեցին՝ շեշտելով նման քննարկումների կարեւորությունն ու հաջողվածությունը խնդիրներին քայլ առ քայլ լուծումներ տալու տեսակյունից: 

Monday, December 10, 2012


Դեկտեմբերի 10-ին տեղի ունեցավ ՀՀԿ կանանց խորհրդի և Երևանի քաղաքապետարանի կրթության վարչության համատեղ կազմակերպած <<Հանդուրժողականություն>> խորագրով միջոցառումը: 








ՀՀԿ կանանց խորհուրդը Երևանի քաղաքապետարանի կրթության վարչության հետ համատեղ նոյեմբերի 16-ին Երևանի 161 դպրոցների 5-9-րդ դասարաններում ուսանող աշակերտների շրջանում հայտարարեց <<հանդուրժողականություն>> խորագրով մրցույթ: Վերջինս ենթադրում էր նկարների և շարադրությունների ներկայացում: Թվով 120 մասնակիցների մեջ հաղթող ճանաչվեցին 20-ը: Մրցույթի տրամաբանական ամփոփումը տեղի ունեցավ դեկտեմբերի 10-ին Երևանի թիվ 80 դպրոցում կազմակերպված միջոցառման ժամանակ, որին ներկա էին ՀՀԿ կանանց խորհրդի անդամ, ՀՀ ԱԺ պատգամավոր Ռուզաննա Մուրադյանը, Երևանի քաղաքապետարանի կրթության վարչության պետի տեղակալ Սիլվա Աչոյանը և այլոք, ինչպես նաև հաղթող մասնակիցները և ուսուցիչներ: Հանդիպումը հնարավորություն ընձեռեց ևս մեկ անգամ անդրադառնալ հանդուրժողականության հիմնախնդրին ինտերակտիվ ձևաչափում: Հավատարիմ մնալով մրցույթի խորագրին և փորձելով աշակերտների մեջ սերմանել հանդուրժողականություն` չսահմանվեցին մրցանակային տեղեր, և պարգևատրումներն իրականացրին հավասարության սկզբունքով: Ռուզաննա Մուրադյանը հաղթողներին հանձնեց <<Չարենց-115>> գրքերը, ինչպես նաև փոխանցեց ՀՀԿ Կանանց խորհրդի նախագահ, ՀՀ ԱԺ նախագահի տեղակալ Հերմինե Նաղդալյանի շնորհավորանքներն ու բարեմաղթանքները:

«Լավագույն փորձը միջխորհրդարանական համագործակցության եւ խորհրդարանական դիվանագիտության բնագավառում» խորագրով կլոր սեղան Ծաղկաձորում


Դեկտեմբերի 8-10-ը ՀՀ ԱԺ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի եւ ԵԱՀԿ երեւանյան գրսենյակի նախաձեռնությամբ Ծաղկաձորում տեղի ունեցավ «Լավագույն փորձը միջխորհրդարանական համագործակցության եւ խորհրդարանական դիվանագիտության բնագավառում» կլոր սեղան, որի ընթացքում ներկայացվեցին ԱՊՀ, ԵԱՀԿ, «Եվրանեսթ», ԵԽ, ՀԱՊԿ եւ ՍԾՏՀ խորհրդարանական վեհաժողովների գործունեությունն ու դրանցում Ազգային ժողովի խորհրդարանական պատվիրակությունների մասնակցությունը, խորհրդարանական դիվանագիտության դերը Հայաստանի արտաքին քաղաքականության խթանման գործում, այս ուղղությամբ առկա մարտահրավերները: Քննարկումներին մասնակցեցին Ազգային ժողովի միջխորհրդարանական պատվիրակությունների անդամները, փորձագետներ, ՀՀ ԱԳՆ, միջազգային կառույցների, ինչպես նաեւ ԼՂՀ ԱԺ ներկայացուցիչներ:

Կարեւորելով կլոր սեղանի անցկացումը, ՀՀ Աժ փոխնախագահ Հերմինե Նաղդալյանը նշեց, որ քսանամյա խորհրդարանական գործունեության մեջ աչքի է ընկել եւ գնալով ավելի զարգացում է ապրում արտաքին գործառույթը՝ թե միջազգային կառույցներում ԱԺ-ի պատվիրակությունները, թե բարեկամական խմբերն ու հաձնաժողովները գնալով ավելի ակտիվ են դառնում եւ առավել մեծ ներդրում են ունենում ՀՀ արտաքին քաղաքական օրակարգում: Նա ողջունեց քննարկումների նման ձեւաչափը, որտեղ խորհրդարանի բոլոր միջազգային պատվիրակությունները խմբային աշխատանքի շնորհիվ ի մի կբերվեն այն աշխատանքները, որոնք կատարվում են տարբեր միջազգային հարթակներում:
Ամփոփելով կլոր սեղանի արդյունքները՝ ԱԺ փոխնախագահ Հերմինե Նաղդալյանը նշեց, որ առաջին անգամ կազմակերպվող ներկայացուցչական նման միջոցառման ժամանակ փորձ արվեց մշակել ընդհանուր վարվելաձեւ, քաղաքականություն, միջազգային ասպարեզում կատարել ուժերի բաժանում գործադիրի եւ օրենսդիրի միջեւ, ներուժի բաժանում եւ մեկտեղում դասական ու խորհրդարանական դիվանագիտության միջեւ: «Մենք հասկանում ենք, որ դասական եւ խորհրդարանական դիվանագիտությունները երկրի արտաքին քաղաքական օրակարգի հնչեցման երկու տարբեր հնարավորություններ են: Շատ հաճախ այն, ինչ չեն կարողանում ասել գործադիր մարմինները, դրանք կարող են եւ պարտավոր են ասել պատգամավորները՝ խորհրդարանական միջազգային հարթակներում»,-ասաց Աժ փոխնախագահը:

Friday, December 7, 2012

Աշխատանքային գործունեությունը Ազգային ժողովում










ՙՊԵՏՔ Է ՎԵՐ ԴԱՍԵՆՔ ՊԵՏԱԿԱՆ ՇԱՀԵՐԸ ԲՈԼՈՐ ՇԱՀԵՐԻՑ՚.Հարցազրույց ՛Իրավունք՛ թերթում

Իրավունք Թերթ - Թեմա
Ուրբաթ, 07 Դեկտեմբեր 2012 00:00


Երեքշաբթի օրը ԱԺ հայտարարությունների ժամին ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր ՌՈՒԶԱՆՆԱ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆԸ հանդես եկավ շատ հետաքրքիր հայտարարությամբ, որի առնչությամբ ՙԻրավունքը՚ մի շարք հարցեր ուղղեց պատգամավորին:
- Դուք Ձեր հայտարարությունում նշել էիք, որ այսօր ՀՀԿ-ն պատրաստ է կանգնել պառակտվածության եւ անհամերաշխության դեմ: Կնշեք, թե ում միջեւ պառակտվածության մասին է խոսքը:
- Ես նկատի ունեմ ընդհանրապես հասարակությանը, ինչպս նաեւ այն բոլոր քաղաքական ուժերը, որոնք պատրաստ են երկխոսության եւ ամրագրված են գաղափարի մեջ: Ի վերջո ուզում ենք, որ մեր երկրի ներսում ամեն քաղաքական ուժ անկախ իր գաղափարից հասկանա, որ մենք մեկ ազգ ենք, մեկ պետություն եւ պետք է վեր դասենք պետական շահը, բոլոր մնացած շահերից:
- Դուք նշել եք նաեւ, որ կյանքը փոխվել է դեպի լավը, իհարկեª դանդաղ: Ինչ ակնհայտ փոփոխություններ եք դուք նկատում, եւ ինչու են դրանք դանդաղ ընթանում:
- Ունենք լուրջ առաջընթաց կրթության ոլորտում, եւ եթե մինչ այդ չունեինք մեր հայալեզու դասագրքերը, ապա հիմա, լավ թե վատ, ունենք, այդ թվումª անվճար դասագրքերի տրամադրումը, ունենք առարկայական ծրագրեր ու չափորոշիչներ: Սոցիալական ոլորտում, սոցիալական փաթեթների ներդրւմը բավականին կթեթեւացնեն բոլոր պետական աշխատողների հոգսերը առողջապահական եւ հանգստի մեկնելու առումով: Փոփոխությունները շատ են, եւ մենք պետք է նկատենք դրանք ու գնահատենք: Իսկ դանդաղ ընթանալը կայանում է նրանում, որ մեր քայլերը ավելի մտածված են եւ հաստատուն, եւ չենք ձգտում արագության հաշվին սխալ քայլեր կատարել: Հաջողությունը կայանում է ոչ թե արագության մեջ, այլ ճիշտ ընտրած ճանապարհի: Չմոռանանք, որ տարիներ շարունակ մեր երկիրը ունեցել է խնդիրներ, որոնք իներցիայով եկել են նախկինից: Դրա համար մեք չենք գնում հեղափոխական ճանապարհներով, այլ ավելի կառուցողական, իրատեսական, ճիշտ ընտրված, հստակ, հաստատուն:
- ԲՀԿ առաջնորդը հայտարարություն է կատարել ասելով, որ կոռումպացված իշխանությունը չի կարող պայքարել կոռուպցիայի դեմ, որի առնչությամբ ՀՀԿ խոսնակ Էդուարդ Շարմազանովն ասել է, որ ամոթ է նման բան ասելը, դուք ի±նչ կասեք:
- Ես կիսում եմ պարոն Շարմազանովի կարծիքը, որովհետեւ չի կարելի նման գնահատական տալ ամբողջ իշխանությանը տարբեր քաղաքական ուժերի կողմից: Իսկ ինչպես գիտեք, այսօր գործող իշխանությունն ունի հակակոռուպցիոն ծրագիր, դա նշանակում է, որ իշխանությունն անբողջությանբ չի կարող կոռումպացված լինել եւ այդ հայտարարությունը, իրոք, անհիմն է:
- Նախորդ տարիներին կարծիքներ էին հնչում այն մասին, որ մինչ 2012թ. ԱԺ ընտրությունները ակտիվ պայքար էր մղվում կոռուպցիայի դեմ, իսկ հիմա հայտարարում են, որ չկա նման պայքար, համամի±տ եք:
- Ամբողջ հակասությունը հենց դրա մեջ է, որ չէր կարող այս մի քանի ամսում միայն ակնհայտ դառնար, որ երկրում կա կոռուպցիա: Իհարկե, կան շատ խնդիրներ, որոնց ուղղությամբ աշխատում են մեր իշխանությունները, եւ հենց իրենք են այն շահագրգիռ կողմը, որպեսզի արագ եւ արդյունավետ բացահայտվեն ու վերանան կոռուպցիոն երեւույթները մեր երկրում:
- Անդրադառնալով կրկին Ձեր հայտարարությանը, Դուք այնտեղ նշել եք, որ հասարակության մեջ կան բացասական երեւույթներ, որոնք մենք ժառանգել ենք անցյալից: Ի±նչ երեւույթների մասին է խոսքը եւ ո±ւմ նկատի ունեք անցյալից ասելով:
- Բացասական երեւույթ ասելով նկատի ունեմ հանդուրժողականության, բարոյական արժեքների, հավատի պակասը, իսկ հավատալ պետք է, որովհետեւ առաջընթացի օրինակներ այսօր շատ կան: Չմոռանանք որ տարիներ առաջ, այն մութ տարիներին ուսուցիչները ընդհանրապես, ամիսներով, աշխատավարձ չէին ստանում, բայց դեռ շարունակում էին մնալ ակտիվ քաղաքացիներ, մասնակցել ընտրություններին, իրենց երկրի կայացմանը: Իսկ բացասական երեւույթների վերացման ուղղությամբ այսօր կա հստակ ծրագիր: Մի քանի անգամ բարձրացվել է աշխատավարձը, կրճատվել է գործազրկությունը: Մեր երկրի նախագահն որդեգրել է պայքարի այն ուղին, որը տանում է կառուցելու դեպի ավելի լավ Հայաստան յուրաքանչյուրի համար:
- Տիկին Մուրադյան Դուք նշել եք նաեւ, որ հարկավոր է համագործակցել ու կառուցողական երկխոսություն ծավալել: Ո±ւմ հետ եք պատկերացնում երկխոսություն, այն դեպքոում, երբ ԲՀԿ-ն իշխանություններին կոռումպացված է համարում, ՀԱԿ-ը անվանում է ավազակապետություն, ՀՅԴ-ն եւ մնացածը իշխանափոխություն են պահանջում:
- Մենք պատրաստ ենք ողջամիտ երկխոսության, ինչպես հասարակության տարբեր խավերի, այնպես էլ բոլոր քաղաքական ուժերի հետ: Իսկ երկխոսություն դեռեւս չի նշանակում համաձայնվել այն մեղադրանքների հետ, որոնք բարձրաձայնում են այդ քաղաքական ուժերը, այլ նման թյուրըմբռնումները կարող են բացահայտվել հենց երկխոսության ժամանակ: Երկխոսության ենք գնում, որպեսզի շատերը հիշեն, որ իրենք եւս պատասխանատվություն են կրում այս պետության համար եւ չի կարելի պատասխանատվությունը վերջին պահին թողնել մեկի վրա:
- Դուք առաջարկում եք նոր տնտեսական քաղաքականություն, ինչպե±ս եք դա պատկերացնում:
- Դա առաջարկում է մեր կուսակցությունը, որի մասին կա մեր ծրագրային դրույթներում, որի հիմնական մեխն այն է, որպեսզի մեր երկրում բարելավվի յուրաքանչյուրի կյանքը:
- Ձեր հայտարարության մեջ նկատեցինք, որ ասում եք, որ ժողովուրդը իմաստուն է, եւ իր ճիշտ որոշումը կկայացնի: Ո±րն է այդ ճիշտ որոշումը եւ ի±նչ նկատի ունեք:
- Ես նկատի ունեմ, որ մեր ժողովուրդը կգնա ընտրության ոչ պահի տակ մտածված քայլով, այլ ավելի հստակ քայլերով, երբ նա տեսնում է այն ամենը, ինչ կատարվել է մինչ հիմա: Իսկ մեր ժողովուրդը իրոք իմաստուն է եւ իր ճիշտ որշումը կայացնում է, անկախ նրանից, թե որ քաղաքական ուժը ինչ կառաջարկի: Հնարավոր չէ, որ այս պահի ձեռքբերումները մեկ վայրկյանում թողնեն մի կողմ եւ այլ քաղաքական ուժերին աջակցեն, որոնք դեռ նոր պետք է գան ինչ-որ բան ապացուցելու համար:
- Դուք եւս կարծո±ւմ եք, որ նախագահական ընտրություններում պայքար է գնալու երկրորդ տեղի համար:
- Ես կարծում եմ, որ մենք բոլորս տեսնում ենք արված գործը եւ գնահատում ու գիտակցում ենք, որ այն ամուր հիմքերը, որոնք դրվել են վերջին տարիներին ավելի չերեւացող են, քան այն վերնաշենքը, որ նոր պետք է կառուցվի այդ հիմքերի վրա: Ուստի վստահ ենք, որ իր սկսած գործը շարունակելու է գործող նախագահ Սերժ Սարգսյանը, իսկ երկրորդ, երրորդ տեղերի պայքարը չեն կարող ազդեցություն ունենալ նախագահի ընտրության վրա:

ԱՐՄԵՆՈՒՀԻ ՀԱԿՈԲՅԱՆ

Thursday, December 6, 2012

ԱԺ-ում հնչեցրած հարցեր

Հարց ՀՀ ֆինանսների փոխնախարար Սուրեն Կարեյանին    0:13:53
http://www.parliament.am/live.php?year=2012&month=12&day=06&part=3&lang=arm

Ռ.Մուրադյան. Բազմաթիվ խնդիրներ ժառանգվել են անցյալից

«ՀՀԿ-ն երկրի իշխող քաղաքական ուժն է, որը գիտակցաբար և կամովին ստանձնել է պատասխանատվությունը մեր երկրում գոյություն ունեցող խնդիրները լուծելու ուղղությամբ ժողովրդական շարժումն առաջնորդելու համար: Այսօր մենք ունենք արդյունք և չպետք է ժխտենք, որ մեր կյանքը փոխվել է դեպի լավը, իհարկե դանդաղ, սակայն հաստատուն քայլերով»,- անդրադառնալով վերջին տարիներին իրականացվող բարեփոխումներին՝ Aysor.am-ին ասաց ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր Ռուզաննա Մուրադյանը:
Հարցին, թե արդյո՞ք բավարար է համարում երկրում տեղի ունեցած փոփոխությունները, պատգամավորը նշեց. «Իհարկե, դեռ շատ խնդիրներ կան լուծելու և մենք դեռ չենք ապահովել մեր նախանշած մակարդակը, սակայն չենք կարող նաև չարձանագրել այս տարիների առաջընթացը: Առանց սոցիալական ցնցումների կործանարար ճգնաժամի ճիրաններից երկիրը դուրս է բերվել, հաջողվել է վերականգնել ճգնաժամի հետևանքով կորցրած աշխատատեղերի քանակն ու ավելացնել այն»:
Նրա խոսքերով, ներկայումս պետության ու հասարակության մեջ կան բազմաթիվ բացասական երևույթներ, որոնք ժառանգել ենք անցյալից, և որոնք այսօր էլ դեռևս շարունակվում են, և միանգամից այդ բացասական երևույթներն արմատախիլ անել հնարավոր չէ:
Ըստ պատգամավորի՝ երկիրը ներկայումս գնում է համակարգային փոփոխությունների ու վերափոխման ճանապարհով, իսկ իշխանություններն ունակ են դրանք վերջնական ավարտին հասցնելու գործում: 
ԱՅՍՕՐ, 12:05
Aysor.am

Wednesday, December 5, 2012

Դպրոց-կենտրոնները տարածքներում ակտիվանում են


Հանրապետությունում ստեղծվել է <Դպրոց կենտրոնների միություն> իրավաբանական անձանց միություն, որի նախագահն է նախկինում Երևանի թիվ 43 դպրոցի տնօրեն, այսօր խորհրդարանում ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր, Կրթության, գիտության և երիտասարդության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ  Ռուզաննա Մուրադյանը: Նրա հետ էլ զրուցում ենք կենտրոնի անելիքների, աշխատանքների ու ծրագրերի մասին:

- 2004 թվականին հանրապետության տարածքը բաժանվեց կրթական գոտիների և յուրաքանչյուրում ընտրվեց մեկ դպրոց, որտեղ պետք է իրականացվեր այդ տարածքի կրթական գոտու դպրոցների ուսուցիչների վերապատրաստումները: Արդյունքում` ձևավորվեց դպրոց կենտրոն: Դրանցում էր կազմավորվում կրթական բոլոր ծրագրերը: 2009 թվականին արդեն, երբ Համաշխարհային բանկի կողմից ֆինանսավորումն ավարտվեց, այդ կենտրոնների գործունեությունը շարունակվեց երկհամակարգով: Ֆինանսավորում ճիշտ է չունեինք, բայց շարունակում էինք հավաքվել, համայնքների համար առանձին ծրագրեր մշակել: Երևանի Էրեբունի համայնքում դա իմ տնօրինությամբ գործող Գրիգոր Զոհրապի անվան թիվ 43 դպրոցն էր: Այնուհետև միտք հղացանք, որ պետք է վերակազմակերպվենք, ստեղծենք <Դպրոց կենտրոնների միություն> և պահպանել մեր կարգավիճակը, որովհետև համայնքները մեզանից սպասելիքներ ունեին: Դիմեցինք ՀՀ կրթության և գիտության նախարարին, ժողով արեցինք, որտեղ ինձ լիազորեցին զբաղվել այդ գործով: ԿԳ նախարարությունն էլ պատրաստեց մի ընդհանուր նամակ, դիմեց ՀՀ կառավարությանն ու վերջինիս որոշմամբ մենք հիմնադրեցինք <Դպրոց կենտրոնների միությունիրավաբանական անձանց միություն:
Արդեն 2012 թվականի օգոստոսին Համաշխարհային բանկը մեզ հետ կնքեց պայմանագիր և տրամադրեց ֆինանսական միջոցներ, որով էլ ծրագրեր ենք իրականացնում մի քանի ուղղություններով: Առաջինը` ուսուցչի էթիկայի նորմերի ստղծումն է, որպիսին չկար: Ստեղծվեց աշխատանքային խումբ, գրվեց այն, որն էլ կփորձարկվի <Դպրոց կենտրոնների> 15 կրթօջախներում: Երկրորդը` դպրոցների զարգացման ծրագրի մշակումն էր, որի համար ևս աշխատանքային խումբ ստեղծվեց, մրցույթով ընտրվեցին անդամները և մշակում են այն ամբողջ փաթեթը, որը ձեռնարկ պիտի դառնա և փորձարկվի 30 դպրոցների տնօրենների կողմից: Առաջիկայում` դեկտեմբերի 20 – 23-ը Ծաղկաձորում կկազմակերպենք եռօրյա սեմինար և կքննարկենք փաթեթը: Մի շարք դպրոցների տնօրեններ էլ կդառնան աշխատանքային խմբի փորձագիտական մասը, ովքեր կոնկրետ առաջարկներով կփորձեն բարելավել ձեռնարկը: Մինչև հաջորդ տարվա վերջն արդեն ավարտուն տեսքով այն կդառնա ձեռնարկ և կբաժանվի տնօրեններին, իսկ այն 30 դպրոցների տնօրենները, ովքեր փորձագիտական դերակատարում կունենան, նրանք իրենց տարածքնրում նույն թեմաներով կանցկացնեն վերապատրաստումներ մյուս տնօրենների համար:
Բացի այդ` յուրաքանչյուր ամիս կազմակերպում ենք տնօրենների հավաքներ և քննարկում ենք առանձին տնօրենների խնդիրներն ու դրանց առաջացման պատճառները, փորձում լուծումներ տալ դրանց: Առաջիկայում սպասվում են հավաքներ դասղեկների համար, մասնագիտական խմբերի ղեկավարների, սոցմանկավարժհոգեբանների և այլն: Մի խոսքով, մասնագիտական խնդիրներ քննարկելու և լուծման ուղիներ նախանշելու: Արդյունքում` դպրոցները տարածքներում ակտիվանում են:
- Տիկին Մուրադյան, Դուք նախկինում դպրոցի տնօրեն էիք, այսօր պատգամավոր, Կրթության հանձնաժողովի անդամ, կարելի է ասել, որ խորհրդարանում բացառապես հետաքրքրված եք կրթական հիմնախնդիրներով, օրինագծերով
- Չի կարելի ասել բացառապես և միայն կրթությանը վերաբերող օրինագծերի հանդեպ եմ ուշադիր, որովհետև կրթությունը նաև իր շրջանակներով ընդգրկում է ևսոցիալական, ևմարդու իրավունքների, ևքաղաքական հիմնախնդիրները: Հիմնականում ընդգրկված եմ Կրթության հանձնաժողովում, բայց առնչվում և աշխատում եմ նաև մյուս հանձնաժողովների հետ, որովհետև իմ կարծիքով, բոլոր հանձնաժողովների աշխատանքներն ուղղված են կրթությանը և աշխատանքներն էլ պիտի կազմակերպվեն կրթության միջոցով: Դրա համար, ես այստեղ սահմանափակումներ չեմ դնում:
Իհարկե, մասնավոր դեպքերում առավել ուշադիր եմ <Հանրակրթության մասին> ՀՀ օրենքի փաթեթին, փոփոխություններին և լրացումներին: Որպես նախկին տնօրեն` գիտեմ տեղերում ինչպիսի խնդիրներ կան, ինչպես կարելի է դրանք արդյունավետ լուծել և փորձում եմ, բնականաբար, առաջարկել և արդեն արել եմ` մի ամբողջ փաթեթ եմ ներկայացրել, որն ընդգրկել են մայր օրենքում: Ամեն ինչ պիտի անենք, որպեսզի ստացվի հնարավորինս անխոցելի, լավ օրենք, որը կանոնակարգելու է ևԿԳ նախարարության, ևդպրոցների գործունեությունը:
- Վերջերս խորհրդարանը քննարկում էր 2013 թ. պետբյուջեի նախագիծը: Այնտեղ հանրապետության կրթության ոլորտին հատկացվող գումարները որքանով են բավարար համակարգի պահպանման և զարգացման համար:
- Մասնակցել եմ բոլոր քննարկումներին, դեռևս հանձնաժողովներից սկսած և առաջարկել եմ կարևորել ծրագրային բյուջետավորուման մեթոդաբանությունը, հասցեական ֆինանսավորումը: Շատ կարևոր է մատնանշել վերջնական նպատակները և այնտեղից հանգել միջոցներին և ոչ թե հատկացնել միջոցներ և հետո միայն որոշել, թե այդքանով ինչպիսի նպատակների ենք հասնելու: Այսօր կարծես թե բյուջետային ֆինանսավորումը գնում է այդ ուղղությամբ և դա լավ է:
Պետբյուջեով ավագ դպրոցների ֆինանսավորումն է ավելացել` 20 տոկոսով, բայց դա այն բավարարը չէ, որ կլուծի ավագ դպրոցի բոլոր խնդիրները, բայց այն նվազագույնն է, որից սկսել ենք ավելացումները, ինչը դրական քայլ է: Միջոցներ են հատկացվել, ըստ որի` տարրական դպրոցների դասագրքերն ամբողջությամբ դարձան անվճար: Պետք է լավատեսորեն տրամադրվենք, ոչ թե կույր լավատեսությամբ, այլ կոնկրետ ծրագրեր, կոնկրետ քայլեր տեսնելով: Կրթությունը միշտ պետության համար եղել է գերակա ոլորտ և լինելու է այդպիսին, պարզապես պետք է նաև ինքներս հետևաղական լինենք թեհատկացումներին, թեարդյունավետ ծախսելուն, թեհամակարգի պահպանմանն ու զարգացմանը: Ես այսօր այստեղ եմ և նույն բյուջետավորման, հատկացումների խնդրին այլ տեսանկյունից եմ նայում, որպես տարիների փորձ ունեցող մասնագետ և որպես մասնագիտական, մանկավաժական հանրույթի ներկայացուցիչ, սրտացավ մեկն, ով կողմնակից է, որպեսզի կրթական համակարգը լավացնենք
Զրուցեց` Արամ ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ